Werkgeluk staat nu vijf jaar op de agenda: wat is er bereikt?

In 2015 werd werkgeluk een nieuwe trend. Inmiddels zijn we een Week van het Werkgeluk, boeken, onderzoeken en honderden werkgelukdeskundigen rijker maar staat de medewerkersbeleving nog steeds op 7,1. “We hebben in Nederland een paar CEO-roergangers nodig die helemaal gaan voor werkgeluk.”

In 2015 dook het thema werkgeluk op als nieuwe trend en het groeide de afgelopen jaren snel in aandacht. Niet zo vreemd, want medewerkers die zich happy, betrokken en bevlogen voelen, zetten zich meer in voor hun werk, de klant en hun collega’s. Hun productiviteit en creativiteit ligt hoger en hun verloop en ziekteverzuim is lager. Voldoende onderzoeken hebben inmiddels het verband tussen succesvol zijn in de business en happy medewerkers aangetoond. Met het oog op de schaarse arbeidsmarkt, sprak dat menige organisatie aan.

Werkgeluk en bewustwording

Vijf jaar later hebben we in Nederland een Week van het Werkgeluk (21-27 september) en zijn we vele opgeleide werkgelukdeskundigen van officiële post-HBO-opleidingen rijker. Er is een vracht aan boeken over werkgeluk verschenen en nog meer wetenschappelijk onderzoek om de winst van werkgeluk mee te onderbouwen.

Onno Hamburger, mede-auteur van Gelukkig Werken (2011) en Handboek Werkgeluk (2020): “Toen ik 10 jaar geleden startte met werkgeluk zat het nog in de zweverige hoek. In 2015 vond echt een kentering plaats: werkgeluk werd een geaccepteerd onderwerp met een down to earth benadering. In die jaren ging het over de vraag: wat is werkgeluk? Anno 2020 staat centraal: hoe gaan we ermee aan de slag? We weten steeds beter wat werkt en wat niet werkt. De winst van die afgelopen vijf jaren is toch vooral de toegenomen bewustwording bij organisaties én medewerkers.”

Medewerkersbeleving bleef gelijk

De medewerkersbeleving in Nederland scoorde in 2015 een 7,1. In 2020 wordt nog altijd hetzelfde cijfer behaald. In een toelichting zegt Arjen Maliepaard van Integron, het bureau dat dit onderzoek verrichtte: “Dit cijfer geeft de gemiddelde tevredenheid over alle aspecten van het werk weer. Dit staat niet gelijk aan werkgeluk; daar komt veel meer bij kijken zoals de mate van aanbevelen (eNPS), trots en betrokkenheid.”

“Als je kijkt naar de employee Net Promotor Score (eNPS) dan is die van -19 in 2015 gegaan naar -3 in 2020″, aldus Maliepaard. Dat is echt winst op de meer emotionele beleving van werkgeluk. Als we dan kijken naar de organisaties die aan de slag zijn gegaan op basis van de uitkomsten van hun onderzoeken dan zien we dat de uitkomst op zowel eNPS als tevredenheid echt hoger ligt.”

Wel zingeving, geen empathie

“59% van de medewerkers ervaart werkgeluk”, zegt Arjen Swank van Effectory. “Dat betekent dat 41% dat nog steeds niet ervaart. Die afgelopen 5 jaar hebben organisaties meer aandacht gegeven aan zingeving en bevlogenheid. Dat zijn belangrijke onderdelen van werkgeluk.”

Swank: “Tien jaar geleden voelden we ons evangelisten, nu is iedereen wel overtuigd. Maar de verwachte aandacht voor empathie en kindness in organisaties is uitgebleven. De winst zit er ook in dat organisaties steeds sneller, vaker en dieper in de organisatie willen weten hoe het zit met werkgeluk. Het belang van werkgeluk is wel degelijk gegroeid. Werken aan werkgeluk kost tijd, ook in organisaties. Blijkbaar is vijf jaar te kort om het terug te vinden in een landelijk breed cijfer.”

Invloed van corona

Wat is de recente invloed van de corona-crisis op werkgeluk? Maliepaard: “De digitale transformatie haalt traditionele denkbeelden in. Dat werkt positief. Vanaf de corona-crisis zien we een hogere trots en betrokkenheid. Het wij-gevoel was het afgelopen half jaar hoog, maar neemt nu weer wat af.”

“Uitdaging voor werkgevers is om de betrokkenheid te blijven stimuleren en kernverwachting nr. 1, ‘plezier in het werk’, zo goed mogelijk te blijven faciliteren. Tegelijkertijd stevenen we af op meer werkloosheid, zal de baanzekerheid onder druk komen te staan en zullen reorganisaties volgen. Organisaties die al goed scoren op werkgeluk en hierop blijven focussen, zullen naar mijn verwachting nog meer het verschil gaan maken.”

Swank merkt op: “ Hoe organisaties de crisis ingingen, komen ze er ook weer uit. Medewerkers tonen de afgelopen maanden hun veerkracht. Met een goede werk-privébalans heeft zestig procent van de medewerkers nog steeds moeite. De ervaren autonomie, het prestatievermogen en het vertrouwen in zichzelf steeg. Medewerkers kregen meer aandacht. Organisaties kunnen de coronacrisis als accelerator gebruiken. Ik ben heel benieuwd of organisaties met een hoog werkgeluk beter door en uit de crisis komen. Dat verwacht ik eigenlijk wel. Aandacht voor verbinding en er samen voor blijven gaan is nodig.”

Daarover zegt Hamburger: “Meer werkgeluk in organisatie helpt juist om in deze tijden overeind te blijven. In de Week van het Werkgeluk maken we recente cijfers bekend, dat ziet er interessant uit.”

Nederlandse Richard Branson

Wat moet er gebeuren wil Nederland collectief hoger scoren op werkgeluk in de komende jaren? Hamburger: “Laten we niet vergeten dat Nederland een van de koplopers in de wereld is als het gaat om werkgeluk. In Nederland is dit onderwerp bij een kleine kopgroep echt opgepakt, die groep mag uitbreiden. Aandacht in organisaties voor werkgeluk heeft als neveneffect dat de verwachtingen van medewerkers hoger komen te liggen. Als die niet meteen worden waargemaakt zie je het cijfer voor werkgeluk dalen. We weten inmiddels ook dat oppervlakkige fun-acties niet doorwerken op de score op werkgeluk.”

Maliepaard: “We lopen de kans dat onder druk van krappere bezetting en budgetten organisaties terugvallen in oude patronen. Vooral die organisaties die werkgeluk enkel aangrepen om beter voor de dag te komen op een krappe arbeidsmarkt. Wil Nederland collectief hoger scoren op werkgeluk dan adviseer ik werkgevers te focussen op de volgende drie kernverwachtingen van medewerkers: aandacht en waardering hebben voor elkaar, de sfeer binnen de organisatie en de werkinhoud en ontwikkelmogelijkheden die er zijn. Dat komt het gevoel van werkgeluk zeker ten goede.”

“Het thema werkgeluk kan in Nederland een paar CEO-roergangers gebruiken, a la Richard Branson”, zegt Swank. “Als coachend leiderschap als managementstijl groeit door het thuiswerken, zal dit zeker een positief effect hebben. Werken aan een groter nationaal podium voor werkgeluk zal ook helpen. Maar Nederlanders blijven een kritisch publiek, zeker naar hun werk toe.”

Deze blog verscheen eerder op PWnet.nl